Yanardağ Deneyi

Bugün bol aksiyonlu, bol eğlenceli ve oldukça eğitici bir çalışma yaptık. Yanardağ  Deneyi. 
Okulda yapılan deprem tatbikatı sonucunda oğlum,  şu sıralar doğa olayları ile oldukça ilgilenmeye başladı. Evde sürekli deprem, sel, toprak kayması, yanardağ püskürmesi gibi olaylar hakkında sorular soruyordu. Ben de ilkokul yıllarında arkadaşlarımla beraber grup çalışması şeklinde  yapmış olduğumuz yanardağ deneyini hatırladım ve onu biraz da kendime göre geliştirerek oğlumla evde yapmaya karar verdim. Ona, evde yanardağ püskürmesi görmek isteyip istemediğini sorduğumda, çok heyecanlandı ve çok görmek istediğini söyledi. Tabi işin içerisinde patlama, püskürme gibi aksiyon dolu olaylar olunca, çocukların daha çok ilgisini çekiyor, heyecanlandırıyor ve güzel vakit geçirmesine sebep oluyor.    Bu yüzden ben fikrimi söyler söylemez, oğlum hemen deney yapma moduna girdi, kollarını sıvadı ve alelacele bana hangi malzemeleri kullanacağımızı sordu. Ben de bu deneymiz için gerekli olan malzemeleri hazırlamaya başladım. Bunlar: 

- Bir adet soda şişesi

- Folyo 

- Kabartma tozu 

- Sirke 

- Birkaç damla bulaşık deterjanı

- İsteğe bağlı oyun hamuru

- İsteğe bağlı gıda boyası

- İsteye bağlı kum geçen hafta yaptığımız ay kumunu kullandık

  ( berlin7586.blogspot.de/2018/03/ay-kumu.html )

- Genişçe bir tepsi

  

Ben malzemeleri hazır ettikten sonra, oğluma soda şişesini uzattım ve ona şişeyi folyo ile kaplamasını söyledim. Daha sonra görsellik açısından dağa benzetebilmek için biz oyun hamuru kullandık. Tabi bu kullanılmasa da olur, ancak biz folyomuzun dışını, dağ rengi verebilmek için kahverengi oyun hamuru ile kapladık. Daha sonra dağımızı geniş bir tepsiye aldık ve geçen haftalarda yapmış olduğumuz ay kumunu dağın etrafına serpiştirdik. (Bunu da görsellik amacıyla yaptık, olmasa da olur). Şimdi ise en heyecanlı kısmına geldiğimizi söyledim ve oğluma bir miktar kırmızı gıda boyası, birkaç damla bulaşık deterjanı ve kabartma tozunu verdim. Bunları soda şişemizin, yani dağımızın içerisine dökmesini istedim. Son olarak ise bir miktar sirke dökmesini söyledim. Birkaç saniye içerisinde ise yanardağmız hareketlendi ve lav püskürtmeye başladı. Çok ilginç ve güzel bir görüntü meydana çıktı. Başta da söylemiş olduğum gibi, küçük de olsa bir püskürme, patlama olayı yaşadığımız için, oğlumla çok heyecanlı bir aktivite yapmış olduk. Daha sonra oğluma dönerek gerçekte yanardağ olayının da aynı bunun gibi olduğunu, yanardağın içerisindeki gazların genişleyerek, basınç sonucu patlamaya neden olduğunu söyledim. Tabi çok fazla ayrıntısına girmedim. Bu konuyu ileride fen bilgisi dersinde ayrıntılı olarak mutlaka öğrenecektir, ancak küçük bir ön bilgi ile girmesinde hiçbir sakınca yoktur. En azından yanardağ patlaması olayının nasıl gerçekleştiğini gözünde canlandırmış ve merakını gidermiş oldu. Ona gazlı bir içecek içerken sallayıp kapağını açtığında da aynı bu olayla karşılaştığını, şişe sallandığında karbondioksit moleküllerinin ayrışıp, gaz ve basınç birikmesi sonucu püskürdüğünü söyleyip, ikinci bir örnek de vermiş oldum. 

Bizim yapmış olduğumuz bu deneyde de kabartma tozu ve sirke karışımının, karbondioksit gazına neden olduğunu, bu gazın da böyle köpükler oluşturduğunu söyledim.

Bu deney sonucunda oğlumun hem konu ile ilgili merakı yatışmış, hem içinde yaşamış olduğu dünyayı daha yakından tanımış, hem de deney-gözlem sayesinde, sebep sonuç arasındaki ilişki kurma yeteneği artmış oldu. Tabi en önemlisi çok güzel ve keyifli bir zaman geçirmiş olduk. Evde yapılabilecek çok basit ve eğlenceli bir deney olduğu için herkese tavsiye ederim.